ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Savunma Bakanı Lloyd J. Austin öncülüğünde ilk Asya ziyareti kapsamında önce Japonya daha sonra da Güney Kore’de temaslarda bulunan Amerikan heyeti Alaska eyaletinin Anchorage kentinde Çinli yetkililerle bir araya geldi.

İkili ilişkilerinde son yıllarda gerginliklerin devam ettiği, dünyanın iki büyük ekonomisi konumundaki ABD ile Çin yönetimi arasındaki görüşme de sert bir tonda seyretti. Görüşme, iki ülke yetkilieri arasında kameralar önünde pek görülmeyen bir sözlü atışmaya sahne oldu.

Gazetecilerin görüşmeden görüntü almasına izin verilen kısımda Çinli yetkililere seslenen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Çin’in eylemleriyle ilgili derin kaygılarımızı paylaşacağız. Bunlar arasında, Çin’in Şincan, Hong Kong, Tayvan politikaları, Amerika’ya karşı siber saldırılar ve müttefiklerimize yönelik ekonomik baskı da yer alıyor” dedi.

Blinken, Çin’in Amerika’yı endişeye düşüren eylemlerinin “küresel istikrarı koruyan hukuka dayalı düzeni tehdit ettiğini” ifade etti.

Biden yönetimi, eski Başkan Donald Trump döneminde Amerika’nın daha da derin uzlaşmazlıklar yaşadığı Çin yönetiminden, bazı politika ve yaklaşımlarını değiştirmesini daha önce de talep etmişti.

Çin Dışişleri Merkez Komisyonu Ofisi Direktörü Yang Jiechi ise Çince yaptığı 15 dakikalık konuşmasında, Amerika’nın dışişleri ve ticaret politikalarını eleştirdi.

“ABD, nüfuzunu yaymak ve diğer ülkelere baskı uygulamak için askeri gücünü ve finansal hegemonyasını kullanıyor” diyen Yang, Amerika’nın “normal ticari ilişkilerin önünü kesmek ve bazı ülkeleri Çin’e saldırmaya teşvik etmek adına ulusal güvenliği bahane ettiği” görüşünü savundu.

Yang, Amerika’nın ülke içindeki azınlıklara yönelik politikalarını da eleştirdi.

Blinken ile birlikte görüşmeye ev sahipliği yapan ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve diğer Amerikalı yetkililerin Yang’ın konuşması sırasında birbirleriyle yazılı olarak mesajlaştığı gözlemlenirken, Çinli yetkililerin açıklamalarını tamamlamalarının ardından, Blinken yanıt vermek için gazetecilerden salonda kalmalarını istedi. Bu tür üst düzey görüşmelerde normalde birkaç dakika süren açılış açıklamaları, bu sefer bir saatten fazla sürdü.

4 Aralık 2013 - O dönemde Başkan Yardımcısı olan Joe Biden, Pekin ziyareti sırasında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'le bir araya gelmişti.

Bu olağandışı durumun ardından iki taraftan da birbirini suçlayan yorumlar geldi. Çin devlet medyasına mensup gazeteciler, Amerikalı yetkilileri “misafirperver olmamakla” ve aşırı uzun süre konuşmakla suçlarken, Amerikalı yetkililer ise Çin’in toplantıyı bir “sahneye dönüştürdüğü” görüşünü dile getirdi.

Taraflar karşılıklı olarak birbirlerini diplomatik protokol kurallarını ihlal etmekle suçladı.

Sosyal medyadaysa Çinli yetkililerin Alaska’daki bu görüşmede iyi bir performans gösterdiğini, Amerikalı yetkililerin ise “samimiyetsiz” olduğunu iddia eden bazı Çinli internet kullanıcıları, toplantıyı Hongmen Ziyafeti’ne benzetti. 2 bin yıl önce gerçekleştirilen ve Hongmen Ziyafeti olarak tarihe geçen olayda rakip iki isyancı liderinden biri diğerini öldürme niyetiyle bir yemek ziyafetine davet etmişti.

Reuters haber ajansına göre, planlananın aksine iki saatten fazla süren toplantının ardından, Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili görüşmelerin ilk bölümünün “kapsamlı, ciddi ve tarafların sözünü sakınmadığı” bir şekilde geçtiğini belirtti. Taraflar arasında Cuma sabahı bir tur görüşme daha yapılacak.

Trump döneminde devreye sokulan ekonomik yaptırımlarla ilgili nasıl bir adım atılacağı konusunda henüz net bir yön belirlemeyen Biden yönetimi, Çin’le ilişkilerde şu ana kadar ağırlıklı olarak Çin yönetiminin demokratik değerler ve insan haklarının ihlallerine odaklandı.

Çin yönetimi ise Amerika’nın Çin’in Şincan, Tayvan ve Hong Kong’daki politikalarıyla ilgili eleştiri ve taleplerini Çin’in içişlerine müdahale olarak görüyor.

Biden yönetimi, Blinken ve diğer üst düzey yetkililerin Çinli yetkililerle görüşmeler öncesi yaptıkları Asya turu ve Avrupa, Hindistan ve diğer ortaklarla temaslarının, Amerika’nın Çin karşısında elini güçlendirdiğinin göstergesi olarak nitelendiriyor. Ancak uzmanlar, Alaska’da düzenlenen görüşmelerde tarafların henüz bir uzlaşı sağlamadığına dikkat çekiyor.