Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve 10 şehirde büyük yıkıma yol açan depremlerin ardından tüm ülkede yardım seferberliği başlatılırken, bu yardımların ulaştırılması da büyük mesele haline geldi. Bir yandan kapanan güzergahların yeniden devreye girmesi için çalışmalar sürerken diğer yandan alternatif güzergahlar ve çözümler için de çalışmalar sürüyor. EKONOMİ gazetesi olarak, hava, kara, deniz ve demiryolundaki güncel lojistik durumu araştırdık. İşte deprem bölgesine ulaşım güzergahındaki son durum:

Karayolunda depremin yarattığı hasarın yanı sıra hava muhalefeti nedeniyle de birçok yol kapanmıştı. Özellikle batı ülkelerinden deprem bölgesine doğru yoğun bir TIR çıkışı olduğu için bazı illerde trafik kilitlenmişti. Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), deprem bölgesi güncel yol durumunu açıkladı. Buna göre, Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu'nun deprem nedeniyle trafiğe kapanan Bahçe-Gaziantep kesimi taşıt trafiğine açıldı. Malatya-Kahramanmaraş aksının Erkenek Tüneli ile Gölbaşı geçişi arası depremde meydana gelen hasar nedeniyle ulaşıma kapalı bulunuyor. Birinci alternatif olarak (Malatya-Darende) ayrım-Elbistan- Göksun-Kahramanmaraş yolundan; ikinci alternatif olarak Malaya-Elazığ- Ergani-Siverek-Kahta-Adıyaman güzergahı kullanılarak ulaşım sağlanıyor. Hatay-Reyhanlı güzergahı depremde meydana gelen hasar nedeniyle ulaşıma kapalı bulunuyor. Ulaşım, Hatay-Kırıkhan-Reyhanlı güzergahından gerçekleştiriliyor. Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay'da görevli araçlar dışında 48 saat boyunca araç girişi durduruldu. Sektör temsilcileri, başta İstanbul olmak üzere batı illerinde deprem bölgesine doğru çok yoğun bir TIR trafiği olduğunu, bu durumun yardım faaliyetlerini yavaşlattığını dile getirirken, acilen buradaki yükün azaltılmasını sağlayacak önlemlerin alınması gerektiği görüşünde.

Demiryolu, özellikle kış şartları nedeniyle karayoluna önemli bir alternatif olarak görülüyor. Ancak, deprem nedeniyle bazı hatlarda raylar hasar gördüğü için taşıma yapılamıyor. Lojistikçiler, özellikle Mersin’e kadar demiryollarında bir sıkıntı olmadığına dikkat çekerek, demiryolunun daha aktif kullanılmasını istiyor, diğer yandan hasarlı yolların ivedilikle onarılmasını istiyor. TCDD, sadece AFAD üzerinden gelen yardımlar için vagon tahsis ediyor. AFAD’dan bağımsız gelen yardım taleplerine vagon tahsis edilmiyor. Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD), İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na yazı göndererek, her türlü yardıma ve işbirliğine hazır oldukları mesajını vermişti. İhtiyaç halinde, deprem felaketinin gerçekleştiği il ve ilçelerde, üyelere ait demiryolu ekipmanların bulunduğu istasyonlarda, yükleme ve elleçleme hizmetleriyle göreve hazır olduklarını belirtmişti. Dün akşam görüştüğümüz DTD Başkanı Ercan Güleç, 1 tren seferi ile 50 TIR’lık yükün taşınabileceğine dikkat çekerken, demiryolunun yolcu taşımacılığı için de önemli olduğunu vurguladı. Güleç, bölgeye giden yardım ekiplerinin yanı sıra bölgeden çıkmaya çalışan depremdezeler için de demiryolunun ideal bir çözüm olduğunu söyledi.

Karayolunda depremin yarattığı hasar ve hava muhalefeti nedeniyle birçok yolun kapanması, denizyolu alternatifini gündeme getirdi. Danimarkalı DFDS ve Ulusoy, olağan dönemde Türkiye ile İtalya arasında ihracat seferleri için kullandıkları Ro- Ro gemilerini deprem bölgesine yardım taşımak için seferber etti. Deprem bölgesine malzeme götürecek gemiler önceki gece İstanbul ve İzmir'den yola çıktı. Gemilerde 74 çekici-dorse, 15 roll trailer, 34 vinç, 21 kepçe, 35 kamyon, 41 ekskavatör, 11 dorse ve 31 çeşitli araç, 114 tır/taşıt, 74 iş makinesi, 4 tanker, 221 yolcu ve insani yardımlar bulunuyor. Diğer yandan dün gece, İstanbul Lines gemisi de Ambarlı’dan İskenderun’a ulaşmak için yola çıktı. Ancak bölgenin en büyük limanlarından biri olan Limakport’ta deprem nedeniyle yangın çıktığı için bu akşam İskenderun’a varması beklenen gemiler için alternatif liman hazırlıkları yapıldı. EKONOMİ gazetesine konuşan Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı Aydın Erdemir, Taşucu’ndan İskenderun’a kadar tüm limanları depreme yardım çalışmaları için seferber ettiklerini ifade ederken, Ro-Ro’ların yanaşabilmesi Torosport Ceyhan limanının Ro-Ro terminalinin hazır hale getirildiği söylendi. Ancak Ro-Ro gemileri için öncelik İskenderun Limanı’na verilecek. Çünkü şehir merkezinde en yakın liman Limakport ve yangın bu limanın Ro-Ro terminaline henüz sıçramış değil.

Diğer limanlar ise şehrin 60-80 km dışında ve limanların sadece birkaçı Ro-Ro gemisinin yanaşması için uygun. Öte yandan, İskenderun Limanı’nda yangın büyük ölçüde kontrol altına alındı.

Bölgeye yardım için havayolu da aktif olarak kullanılıyor. Askeri uçakların ve kamuya ait özel jetlerin yanı sıra Bayrak taşıyıcı THY, 19 büyük kargo uçağı ile yardım malzemesi topluyor. İstanbul ve Sabiha Gökçen’in yanı sıra Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes’ten kalkan kargo uçakları İncirlik Hava Üssü’ne iniyor, buradan depremin olduğu illere dağıtılıyor. Yolcu seferleri ise deprem bölgesindeki iki önemli havalimanından biri olan Adana Havalimanı'na yapılıyor. Hatay Havalimanı’nın pist depremden büyük hasar gördüğü için kullanılmıyor. Ancak dün farklı çevrelerden Hatay Havalimanı’nın onarıldığına yönelik duyuru yapıldı. İGA tarafından yapılan açıklamada, İGA İstanbul Havalimanı ekiplerinin Hatay Havalimanı’nın deprem nedeniyle kullanılamaz hale gelen pistini onarma çalışmaları başlattıklarını duyurdu. Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş da Hatay havalimanının en kısa sürede uçuşa açılması için çalışma başlattıklarını söyledi.

Yardımların ulaştırılmasında yaşanan en büyük problemlerden biri tüm taşıma organizasyonu yükünün tek bir merkezde olması. Bölgeye giden yardım malzemelerinin illere girişi ve dağıtımı AFAD koordinasyonunda yapılıyor. Türkiye genelinden gelen yükler deprem bölgesindeki AFAD merkezlerinde toplanıyor. Sevkiyat, AFAD koordinasyonunda gerçekleşiyor. Ancak bazı AFAD merkezlerinde gelen yükler oluşan yoğunluk nedeniyle istenilen hızda dağıtılamıyor. Yeterli personel ve ekipman olmadığı için dağıtımın uzun saatler sürdüğüne ilişkin değerlendirmeler var. Konuştuğumuz lojistik sektörü yetkilileri ve Hatay’daki belediye görevlileri, AFAD’ın yükünün azaltılması için belirli kuruluşlara yetki verilmesi gerektiği görüşünü savunuyor.