Elazığ’da yaşayan biyolog 38 yaşındaki Ayşe Yazgın, kendi alanında iş imkânı bulamadığından önce ilaç firmasında, sonra özel bir bankada çalışmak zorunda kaldı. 10 yıl çalıştığı bankadan istifa ederek iş hayatına atılan Yazgın’ın ilk girişimi, A4 kâğıdı ithalatı ve ihracatı oldu. Pandemi koşullarından dolayı bu işi askıya almak zorunda kalan Yazgın, daha sonra leblebi fabrikası kurdu. Yazgın şu an 81 ile ve birçok ülkeye leblebi gönderiyor.
Genel Biyoloji Anabilim Dalı’nda 2010 yılında tezli yüksek lisans yapan, Elazığ Fırat Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji bölümünden 2014 yılında mezun olan ve Academic Journals’da yayını bulunan Yazgın, ‘kurumsal’ kimlikten kurtulmak istediği için iş hayatına atıldı. 2010 yılında, doğduğu yer olan Ağın’da Aynaz leblebi fabrikasını kurdu. Yöreye özgü endemik bir tür olan tüylü nohutla yaptığı leblebi, tamamen organik. Yazgın, leblebi fabrikasının kurulum aşamasına ve bu leblebilerin satışının gerçekleşmesine ilişkin, “Ağın leblebisi çok farklı. Yöreye özgü, endemik bir tür olan tüylü nohutla yapılıyor. Ağın leblebisinin tanıtımının yetersiz olduğunu gördüm ve ‘neden ben tanıtmayayım’ diye sordum kendime. Hem yöresel ürünümüzü tanıtmış olurum, hem de biyolog olduğum için dolaylı da olsa tarım ve toprakla ilgilenmiş olurum’ diye düşündüm.
Nohutun üretim aşamasından ürün haline gelen kadar tüm sürecin başında bulunuyorum” diye konuştu. Fabrikayı öz kaynaklarıyla kurduğunu vurgulayan Yazgın, yerel bir kahve firmasıyla anlaştığını belirtti: “Ürünlerimiz, bu kahve firması aracılığıyla Türkiye’nin 81 iline ve Irak, Afganistan, Romanya, Rusya, İsviçre gibi ülkelere satılıyor. Aynı zamanda perakende satışlar da yapıyoruz. Nohutumuz sadece bu bölgede yetiştiği için üretim kapasitemiz sınırlı, aylık dört ton civarında. Ağustos ayı ile yeni nohutlar yetişmiş olacak ve üretim kapasitemiz artacak. Ayda sekiz tona kadar üretim yapabilme imkanımız var.”
Ayşe Yazgın’ı ön plana çıkaran özelliklerden biri de bölgede fabrika kuran ilk kadın üretici olması. Fabrikada iki kadına da istihdam sağlayan Yazgın,
“Bu arkadaşlarımız, leblebinin yöresel olarak yapımında yer alan, bu işi çok iyi bilen kadınlar” diye belirtti. Yazgın, şöyle devam etti: “İlçemizde kadınlara değer veriliyor. Burada kadınların çalışması takdir gören bir olay. Doğu Anadolu'nun ilk kadın kooperatifi olan ‘Ağın Kadınları Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ var mesela. Ben, aynı zamanda bu kooperatifin kurucu üyelerinden biriyim. Kooperatifte yirmi sekiz tane kadın üyemiz var. Dolayısıyla ilçemizde çalışan, üreten kadınımız çok fazla. Her yerde bir kadın emeğini görebilirsiniz. Kadınlar çalıştığı için mutlu oluyor, kendilerini yalnız hissetmiyorlar.”
Ürettikleri leblebinin haşlama tekniğiyle dünyada üretilen tek leblebi olduğunun altını çizen Yazgın, üretim özellikleri ilgili şu bilgileri verdi: “Haşlama suyuna meşe külü katılıyor. 10-15 dakika haşlama süresinden sonra sadece Ağın ilçesinde bulunan, yüzde 87 kalsiyum içerikli kumda tek sefer kavrulma işlemine tabi tutuluyor. Meşe külü, kendine has aromasını veriyor ve gevreklik sağlıyor. Diğer leblebiler birden çok kez kavrulduğu için minerallerini ve besleyici özelliğini kaybediyor. Mide asidin alıyor ve lif içeriği yüksek olduğu için uzman diyetisyenler tarafından diyet listelerinde yer alıyor.” Leblebi üretiminin yanında buğday üretimi yapmayı planladığından bahseden Yazgın, “Anneannemin ambarında eski küplerin içinde bir tohuma rastladım. Tohumu incelettirdim ve laboratuvar sonuçları çok olumlu çıktı. Ekmek için çok ideal bir ürün olduğu, tamam organik olduğu, herhangi bir yabancı madde taşımadığı söylendi. Bu tohumla ilgili de çalışmalarım olacak” diye anlattı.