Bir kent düşünün dört tarafı dağlarla örülü, kara yolları dışında hiç bir ulaşım imkanına sahip olmayanve bu kentte yaşayan yaklaşık yüz bin insan dış dünyayla bağlantılarını sadece minibüslerle sağlıyor.
İşte bu kent HAKKARİ.
Hakkari'nin dünyayla bağlantısını sağlayan bir tek kara yolu var. Şehrin girişi de çıkışı da aynı yol.
Kara yolu dışında hiç bir ulaşım imkanına sahip olmayan şehir, minibüsler dışında hiç bir toplu taşıma imkanına da sahip değil.
Şehir içi ve şehir dışı ulaşımda otobüslere izin vermeyen büyük bir minibüsçü mafyası almış başını
gidiyor.
Uzay çağını yaşadığımız günümüzde, özellikle de dağlık bölgelerde insanlar, teleferikler, trenler, havaaraçları ve bir çok ulaşım imkanlarından faydalanıyorken, bizler bütün ulaşım noktalarında
minibüslere mahkum edilmiş durumdayız.
1980'li yıllarda Hakkari nüfusu yaklaşık 30 bin iken Hakkari otobüs firması CİLO TUR ile birlikte
Van'dan iki ayrı firma yolcu taşımacılığı yapardı. Bu gün kentin nüfusu yüz bine yaklaşmış, kentte 6
tane taşımacı tur firması var ve hiç biri şehre otobüs getirmiyor/getiremiyor.
Halk minibüslerle değil, konforlu otobüslerle yolculuk yapmak istiyor. Hakkari'den Van'a, Hakkari'den
Yüksekova'ya ve diğer ilçelere otobüslerle yolculuk yapmak istiyor.
Hakkari'de ki firmalara sorduğumuzda cevapları , bizim otobüslerimiz yok, Van firmaları da otobüs
göndermiyor. oluyor. Van firma yetkilileri ile yaptığım görüşmede ise, adamların söyledikleri yabana
atılır türden değil.
Vanlı firma yetkilisi, yaklaşık elli yıldır Van'dan Hakkari'ye yolcu taşımacılığı yaptıklarını, her zaman
otobüsler gönderdiklerini, ancak son yıllarda artık otobüslerini gönderemediklerini söylüyorlar.
Sebebini sorduğumda ise, minibüs sahipleri ve Hakkari de ki minibüsçü taşıma şirketlerinin engel
olduğunu, zaman zaman otobüs göndermelerinde ise otobüslerinin taşlandığını söylediler. Bu firma
yetkilisinin ifadesini aynen aşağıya yazıyorum.
" Kardeşim biz üç yüz milyara otobüs alıyoruz ve yolcu taşımak için Hakkari ye gönderiyoruz. Bir
yandan minibüsçüler bizimle kavga ediyor, diğer yandan aşağı mahallerde çocuklara taş attırıyorlar!"
Hal böyle olunca olan halka oluyor. Birileri rant elde edecek diye koca bir kentin insanları mağdur
ediliyor. Hakkari - Van arasındaki 200 Km yol yaklaşık 3 saat sürüyor. Bu yolda her sene minibüsçüler bir çok ölümcül kaza yapıyorlar.
Bütün firmaların minibüsleri yol üzerindeki aynı dinlenme tesisinde duruyor. Yolcunun zamanı,
konforu, sağlık durumları ve bir çok hakkı gözardı ediliyor.
Van dan Şemdinli'ye ve Yüksekova'ya iki ayrı firma günde üç otobüs seferi yapıyorken Hakkari'ye
otobüs sokulmuyor. Elinde küçük bir miktar parası olan, dört keçisini satan,kredi alan, herkes
minibüs almış "ben geçimimi bundan sağlıyorum, başkası gelmesin " tavırları ile her türlü hakkı
kendilerinde görüyorlar.
ŞEHİR İÇİ MİNİBÜSLERİNİN DURUMU İSE DAHA VAHİM
Şehir içi yolcu taşımacılığı yapan minibüsler kenti himayelerine almış, hiç bir kural kaide tanımadan
halka sözde hizmet ediyorlar. Bu minibüslerin hiç biri şehir içi taşımacılığına uygun dizayn edilmemiş.
Çarşı merkezinde yolcuları full doldurup yola çıkıyor, yoldan minibüse binen kişilerin yer bulmaları
imkansız duruma geliyor. İnsanlar üst üste istifleniyor halde işlerine, okullarına gidiyor.
Akan trafikte istedikleri yerde, yolun ortasında duruyor, indir bindir yapıyorlar. Arkalarında bekleyen
onlarca aracın devam etmelerini engelledikleri gibi, buna tepki gösteren sürücülere karşı aracı yolun
kenarına çekip yolcu almak yerine, olabildiğince kaba davranışlarla karşılık veriyorlar.
Kent halkına hizmet amaçlı getirilen 4 tane belediye otobüsleri yeterli ve gerekli hizmeti
sağlayamıyor. Mahallelerden çarşıya gelmek isteyen vatandaşlar saatlerde yolda bekliyor ve sonuçta minibüslere binmek zorunda kalıyorlar.
Belediye otobüslerinin hizmetlerini aksatmak için defalarca belediye yetkililerine giden minibüsçüler
istediklerini alamayınca, daha vahim yollara başvuruyorlar.
Görüştüğüm bir minibüsçünün iddiasına göre, ihale yolu ile Belediye otobüslerini işleten kişiler, gizli
anlaşmalarla bu otobüsleri , servisçilik yapan minibüsçülere kiralamışlar. Böylece Servisçi kendi
araçlarının yolcu alma durumlarına göre otobüsleri servise çıkarıyor.
Elbette doğru olduğuna inanmak istemediğimiz bir iddiadır bu. Ancak görünen o ki servisçiler/minibüsçüler kentin ulaşımını himayelerine almış ve diledikleri gibi halkın haklarını ihlal
ediyorlar.
Son kontak kapatma eylemleri de bunun somut bir örneğidir.