Yerel yönetim seçimlerine 2 hafta kaldı ! Tüm ülke olarak sandıklara gidip belediyelerimizde bizlerin temsiliyetini sağlayacak, bizlerin ihtiyaçlarını hızlı ve koordineli bir şekilde giderecek yönetimleri seçmemize 2 hafta kaldı. Partiler bu süreci bir gövde gösterisi, yarış gibi yürütürken gelin bizlerde, partilerin cinsiyet eşitliği konusunda nasıl bir yol izlediklerini konuşalım.
Tarih boyunca eğer bir kralın kızı değilse, bir hanedana mensup değilse, aristokrat ailelerden değilse ‘2.sınıf insan mumamelesi gördü kadınlar. Zamanla köleleştirilen kadınlar evlere, tarlalara mahkum edildi. Toplumun temel parçalarından olan kadınlar maalesef ki erk sisteme yenildi. Ancak birşeyler değişmeye başladı, kadın dayanışmaları ile sokağa çıkıp özgürlüklerini haykırdılar. Kendilerine biçilen rollere karşı dik duran kadınlar kaybettikleri haklarını geri almaya başladılar. Kadınların bu haklı haykırışlarına kayıtsız kalmak olmazdı elbette ve çeşitli düzenlemelere gidildi. Özellikle son yıllarda toplumsal cinsiyet eşitliği kavramı ile şirketler, ülkeler kendilerini yenilemeye başladı. Kadınların yönetim mekanizmalarında yer almaları ile ‘köleleştirilen ‘ kadınlar ‘özgürleşmeye ‘ başladı. Dünya’da değişimler başlamışken ülkemizi baz alarak kısa bir analiz yapacağımız bu yazı ile cinsiyet eşitliğinde hem fikir olacağımıza inanıyorum.
Türkiye İstatistik Kurumu, adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin 2018 sonuçlarını açıkladı. Türkiye nüfusu Aralık ayı 2018 itibari ile 82 milyon 3 bin 882 kişi olarak belirlendi. Erkek nüfusu 41 milyon 139 bin 980 kişi olurken Kadın nüfusu 40 milyon 863 bin 902 kişi olarak belirtildi. Buna göre toplam nüfusun %50.2 sini erkekler %49.8 ini kadınlar oluşturuyor. Neredeyse eşit cinsiyet nüfuslu ülkemizde siyasilet bu durumu nasıl yönetiyorlar dersiniz.
Yönetim mekanizmalarında cinsiyet eşitliğinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde sandalye dağılımını incelemekle başlayalım. Cinsiyet eşitliğini %40 kadın oranı ile Hdp 1.sırada sağlıyor. %18,21 ile Ak Parti 2.sırada, %12.68 ile Chp 3.sırada , %8,16 ile Mhp 4. Sırada ve %7.69 ile İyi Parti 5. Sırada sağlıyor. Böylelikle 595 milletvekilinin olduğu meclisimizde 491 erkek m.v yer alırken 104 kadın yer alıyor.
Belediye başkanlarına baktığımızda ise, Türkiye’de şu an Belediye başkanlarında kadınların oranı %2.86 ! Cumhuriyetten bu yana 31 bin erkek belediye başkanı seçilmiş olmasına karşın kadın belediye başkanı sayısı 119, bu da %0.38 dir. 2014 yılında yapılan seçimlerle toplam 50 bin 292 muhtarın yalnızca 674 ü kadındır, bu da % 1.3 tür. Yine 2014 yerel seçimlerinde 1.251 il genel meclis meclis üyesi seçildi, yalnızca 60’ı kadın bu da %4.8’dir.
Neredeyse eşit cinsiyetli nüfusa sahip olan ülkemizde bu verilerin okunması oldukça önemli. Kadınlar neden siyasette yer alamıyor sorusu oldukça kritik. Halka yapılan röportajlarda kadınların siyasette yer almaları gerektiği vurgulanırken siyasi partiler neden halka sırtını dönüyor sorgulayalım. Siyasette eşit temsiliyet olmayınca, demokrasiden adaletten nasıl olurda söz edebiliriz.
Kadınların siyasetten soyutlanması, kendi yaşadığı toplum için alınan kararlarda söz hakkına sahip olmamaları, kadınları ilgilendiren konularda yapılan yasalarda söz sahibi olmaması anlayamadığımız bir durum. Anlayamıyoruz çünkü burada çok büyük bir hata var. Bir siyasi parti liderinin belediye seçimlerinde kadın adayların az olmasına ilişkin ‘ kadın aday istiyoruz ama kadın arkadaşlar erkek aday öneriyor ‘ cevabı bizleri oldukça korkuttu. Kadınların aday ol(a)mamalarının altında bir çok sebep olabilir elbette. Ama erkeklerin daha iyi yöneticilik yaptıkları düşüncesinde değiller elbette ki.
31 Mart 2019 yerel seçimlerinde partilerin adaylarını incelediğimizde durumun vehametinin devam ettiğini görüyoruz. Özellikle yerel yönetimlerde başlanması gereken büyük bir değişikliğe ihtiyacımız var. Muhtarlardan, belediye başkanlarına, belediye birimlerinde çalışan kadınlara, kadın ve gençlik meclislerinde kadınların yer alabilmesi için revize çalışmaları acilen başlatılmalıdır. Önümüzdeki seçimlerde sadece Hdp %100 cinsiyet eşitliğini sağlamış bulunmaktadır. Bu noktada eş başkanlık sistemi ile çalışan partinin çalışma modelinin diğer partilere büyük ölçüde yol göstereceğine inanıyoruz. Eşit temsiliyet demokratik katılımın en önemli adımıdır, kadınların var olmadığı yönetimleri kabul etmemekle beraber bu sistemimin eksik olduğu inanışındayız.
1 Nisan günü yerel yönetimlerde olacak olan değişikliğin analinizi tekrar yapacağız. Aydınlık geleceği hedefleyen siyasi parti liderlerinin, kadınların olmadığı bu düzenle yürümeyeceğinin acilen farkına varmasını umuyoruz.