HAKKARİ – KUDÜS
Kudüs nere, Hakkari nere.
Buyurun birlikte bakalım, Hakkari’nin ve Hakkarililerin tarihler boyu Ortadoğuya ve yakın coğrafyasına etki ettiği konulardan bir kaçına bakalım.
Kudüsü feth eden büyük komutan Mısırın Sultanı Selahaddin-i Eyyubi’nin en üst düzey, tam 13 komutanı Hakkariliydi.
Kudüs’ü feth eden Selahaddin-i Eyyubi ordusunun baş komutanların ve en büyük suvari birliklerinin memleketi Hakkari
Selahaddin-i Eyyubi Mısırın veziri iken, hocası ve baş danışmanı olan İsa El Hakkari’yi Kadı ilan ediyor ve Mısırın kadısı İsa El Hakkari ortadoğuda devlet adamlığı, adaletli yönetimi ile nam salıyor;
İlmi, adaleti, bilgeliği ve kahramanlığı ile bütün ortadoğuya ün salmış Kudüs’ün ünlü kadısı İsa El Hakkari İslam adaletini Kudüs’te ki en büyük temsilcisi haline gelmiştir.
Kudüs bizim için neyse Hakkari de odur. Selahattin Eyyubi zamanında Kudüsü islam ahlakı ve adaleti ile yöneten Hakkarililerin torunlarına bu gün verilen ceza, bir nevi 830 yıl önce Kudüs'te Hakkari Medresesi açıp taltif edilen Hakkarililer, şimdi verilen onursal temsiliyetinin ve kimliğinin geri alınması niteliğindedir.
Öyle ki Kudüs fethinde on bin Hakkari’li suvarisi ile Kudüs’ün kapılarını açmıştır;
İsa El Hakkari, Hakkari medreselerinde yetişmiş, çağdaşları olan alimler tarafından övgülerle bahsedilmiş, fıkıh bilgisi, ilmi ve kahramanlıkları ile namı kısa sürede Selahaddin-i Eyyubi’ye ulaşmıştır. Selahaddin-i Eyyubinin ricası üzerine kendisinin hocası ve baş danışmanı olmayı kabul etmiştir. İsa El Hakkari, Selahaddin-i Eyyubi’nin mücadelesinde ve sultan olmasında en büyük rola sahip olduğu tarih kitaplarında yazılıdır.
Hatta İsa el Hakkari, Selahaddin’in Mısır Sultanı olması için yine orduda etkili olan başka Hakkarili komutanları ve büyük devlet adamlarının desteğini alıyor. El Kamil fi’t Tarih kitabında İbn-i Esir şöyle anlatıyor. Selahaddin’nin amcasının ölümünden sonra, Fakih İsa El Hakkari, Seyfeddin el Maştub el Hakkari’yi ikna ediyor ve Selahaddin’nin sultan olmasında önemli rol oynuyor.
KUDÜS'TE HAKKARİ CADDESİ VE HAKKARİ MEDRESESİ.
Kudüs'te 830 yıl önce açılan Hakkari Caddesi bu gün bile tabelası ile sağlamlığını kuruyor. Kudüs'te 830 yıl önce açılan Hakkari Medresesi yüzyıllarca Ortadoğu da nam salmış çok sayıda İslam alimi yetiştirmiştir. Kudüs Hakkari medresesi büyük alim İsa el Hakkari'yi onure etmek ve Hakkarililerin ilim tahsilinde öncülük yapmaları için Selahaddin-i Eyyubi tarafından açılmıştır.
Hakkari caddesi hala tazeliğini korurken, ancak maalesef Hakkari Medresesi bu gün İsrail tarafında kalmış ve medrese Sıbyan Havrası (çocuk Mederesesi) olarak kullanılmaktadır.
ELBETTE SADECE BU KADAR DEĞİL
İslam dünyasının en ünlü, büyük mürşid ve ıslah rehberi Şeyh Abdulkadir-i Geylanı Hazretlerinin hocası da Ali el Hakkari’dir.
İslam dünyasını en çok etkileyen isimlerin başında gelen Abdulkadir-i Geylani’nin hocası Ali el Hakkari’dir.
Abdulkadir’lere ders verme onuru Hakkarililere aittir.
KADIN HADİS ALİMLERİ YETİŞTİRMİŞ HAKKARİ.
Hakkari halkı geçmişten bu güne inandıkları değerlere sıkı sıkıya bağlı kalmış ve bu uğurda can vermiş bir halktır. İslam inancına bağlılıkları öylesine güçlü olmuş ki, İslam tarihi boyunca çok az sayıda kadın hadis alimine rastlamaktayız. Ancak İslam tarihinde dört tane Hakkarili kadın hadis alimi yetişmiştir. Bu da Hakkarililerin eğitime, ilme, itikada ne kadar değer verdiğini gösteriyor.
Hakkarili Kadın Hadis Alimleri.
- Cüveyriye bn. Ahmet b Ahmet b. Hüseyin b. Musa el Hekari (705-783)
- Fatıma bn. İbrahim b. Davut b. Nasır el Hekari (683-705
- Ümmü bn Muhammed bn. Yusuf el Hakkari
- Esma bn. Ahmed b. Ahmed b. Hüseyin b Musa el Hekari (715-?)
Bu gün İslam dünyasını ciddi şekilde etkileyen Kudüs kararını öncelikli ve en etkili şekilde red eden ve protesto eden ülke Türkiye dir. Bunun baş mimarı elbette ki Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan dır. Biz Hakkari halkı olarak Kudüs hassasiyetini Hakkari hassasiyeti ile birleştirmelerini istiyoruz. Lakin Kudüs'ün kapılarını bu halkın ataları İslama açmıştır.
Ancak ne yazık ki Kudüs’ün islam ordusuna açılan kapılarının önemli gücü olan Hakkarililerin bu gün karşı karşıya kaldıklar mesele oldukça vahim ve onur kırıcıdır.
Elbette ki bu gün karşı karşıy kaldığımız bu durumdan da kurtaracak olan yine Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğandır.
Hakkari’nin ilçeye dönüştürülmesi meselesi bütün Hakkarilileri derinden üzmüş, son iki yıldır bütün halkı ciddi bir toplumsal travmaya itmiştir. Öğrencisinden esnafına, sporcusundan sanayicisine, ev hanımından iş kadınına her kes gelecek ile ilgili ciddi kaygılar yaşıyor ve bu bağlamda geleceğe umutla bakmak konusunda ciddi endişeler yaşamaktadırlar.
Mesele dağ taş meselesi değildir. Kaldı ki Hakkari sıradan bir şehir değildir. İslam'ın bu coğrafyaya gelişinden bu yana, İslam şehirleri arasına girmiş ve yüzlerce İslam alimi yetiştirmiştir.
Selahaddin-i Eyyubî’nin meşhur danışmanı ve komutanı İsâ el-Mestub el-Hekkârî, ilk Kürtçe Mevlid’in yazarı Mele Huseynê Bateyi, Seyyit Taha-yı Nehri, 7 cilt tefsir sahibi İslâm el-Hekkarî, meşhur “Memo-Zinê”nin yazarı Ahmedê Xanê, meşhur İslâm Tarihi yazarı Abdurrahman Rahmi el-Hekkarî vs. bunlardan sadece birkaçı.
Dolayısıyla Hakkâri'yi Yüksekova'ya bağlamak, İstanbul'u Çerkezköy'e bağlamak gibi bir şeydir.
Hacı Tansu
hacitansu@gmail.com
KAYNAKLAR
1.Diyanet İslam Ansiklopedisi.
2.Hamdi Selefi ve Tahsin İbrahim Dostki. İqdu'l Ceman.s.99-102
3.Hakkari Valiliği 2015 Yıllığı.
4.Rojdar Mardoxi, Boris James,Saladin et les Kurdes.s.152
5.Önder Kaya, Anadoluda Eyyubiler,Yeditepe Yayınları.s.117
5.Fehmi Işık Kurt Klasik Edebiyatının İz Bırakanları
7.Prof.Dr. İhsan Süreyya Sırma