Zap Suyu, (Çemê Zê) Zap Vadisi
Dünyanın sayılı güzel vadilerindendir. Türkiye'nin en derin ve en uzun vadisidir.
Zap Suyu tarihi Hakkari toprakları içerisinde, günümüzde ise sınırların çizilmesi ile Van'ın Başkale ilçesi atından başlar. Sınırlarımız içerisinde yaklaşık 160 Km'lik alan içerisinde bağrında barındırdığı doğal güzellikleri, endemik çeşitleri saymakla bitmez. Böylesine güzel ve özellikli bir vadinin Milli Park ilan edilmesi gerekirken Maalesef her geçen gün ve hızla tahrip edilmektedir. Zap Vadisinden geçen kara yolları ise her metrekaresi ayrı facia!
Hakkari şehir merkezinin ilçeleri ve çevresindeki iller ile bağlantı yollarının tamamı Zap Vadisinden
geçiyor. Hal böyle olunca Hakkari coğrafyasında yaşayan yaklaşık 272 bin insanın kullandığı ulaşım
yolları Zap Suyunun kıyılarından devam ediyor.
Zap vadisinden geçen yolların tamamı yüksek tehlike arz ediyor. Coğrafik oluşumun getirdiği
dezavantajlar yanında bir de önemsenmeyen, boş verilen ve ihmal edilen tedbirsizlikler var.
Hakkari - Van il sınırından Çukurca ilçe merkezinin altında bulunan sınır çizgisine kadar 160 Km'lik
alanın tamamında yol geçiyor. Yollar hala 1954 yılında yapılan etütlerin belirlediği şekilde devam
ediyor. 1990 lı ve 2000 li yıllarda kısmen genişletme çalışmaları yapılmış olsa da maalesef sağlıklı ve riski az olan bir yol haline getirilememiştir. Yani standartların çok altında yollardır.
Başkale'den Hakkari ye yol boyu bazı bölgelerde demir bariyerler mevcut ama yetersiz. Hakkari den
Çukurca'ya kadar kısmi bölgelerde demir bariyerler var ve yine yetersiz. Yüksekova'ya giden yol ise
Zap Vadisinden ziyade Nehil Çayı güzergahı tam bir facia. Yüksekova yolu tünel mevkii sıkça kazaların yaşandığı alanlardan bir tanesidir. Tünelin girişi ve çıkışı ters ışık yüzünden tünele giren her aracın şoförü ani körlük yaşıyor ve bu tehlikenin giderilmesi işin ışıklandırma dahil hiç bir tedbir
alınmamıştır.
Hakkari Van yolunda bulunan Mir Geçidi 1. tünel (Astengêt Miran) ve Surünıs tüneli, 2. tünel, hiç bir
trafik işaretinin olmadığı karanlık kuyu gibi. Tünel giriş ve çıkışları karanlık ve ciddi tehlike arz ediyor.
Tünellerin duvarlarında, fosforlu duvar işaretleri yok. 2. Tünele yapılan ekleme tünel, tam bir
mühendislik harikası! ! !
Bu tünelin yapımını üstlenen mühendis ve firmayı çok merak ediyorum; Diğer taraftan Zap Vadisi boyunca yolların uçurum tarafına en az bir metre olmak üzere, yol boyu güvenlik duvarlarının örülmesi gerekiyor. Böyle bir tedbir alınmadığı sürece Zap vadisinde ölümcül kazalar olmaya devam edecek. Örneği Türkiye'nin bir çok yerinde var. Ve Artvin yollarına baktığımızda Hakkari yollarının ve halkın ne kadar ihmal edildiğini görüyoruz.
Her sene Zap Suyu can alıyor. Yani bu Zap Suyunun suçu mu?
Peki yapılan ihmaller! Yolların eğim yönlerinin yanlış olması, yol boyu kaya düşmelerini önleyecek tel ve betondan örülü engellerin olmaması, yolların kenarlarında bariyer duvarlarının olmaması, yolların dar ve çukurların olması, özellikle de gece yol kenarlarındaki işaretlerin yetersiz olması ? Bunlar oluşan kazalara sebep değilmidir
Geçen sene bu vakitlerde 5 can verildi Zap Suyu'na. Oğul köyünün hemen altında. Orada da aynı
eksikler yokmuydu. Bu hafta yine bir aracın Zap Suyuna uçması sonucu üç kişi yaralı kurtarılırken, bir anne çocuklarını öksüz bıraktı, 3 gündür kayıp olan kadın hala bulunamadı.
Bahar aylarında coşan suyun debisi normal kapasitesinin çok üzerine çıkıyor. Böyle bir durumda suya kapılan bir kişini kurtarılması ve ya bulunması oldukça zor oluyor. Haliyle vadi boyunca alınacak olan önlemler bu tür yürek yakan acılara son vereme noktasında oldukça etkili olacaktır.
Bizler artık "Zap suyu bu sene de diyetini aldı" sözlerini duymak istemiyoruz.
Bizler artık ihmallerden ve kasıtlardan doğan ölüler görmek istemiyoruz.
Yaradılanların en şereflisi olan insan için, hizmetin en iyisi elzemdir.