Tüm dünyada yaşanan enflasyonist ortam karşısında sıfır ürünlere ulaşımın zorlaşması ve salgın ile birlikte artan sürdürülebilirlik bilinci, ekonomik yapıda da önemli değişimlere yol açtı. Söz konusu değişimlerden biri de al-kullan-at diye tabir edilen lineer ekonomiden döngüsel ekonomiye geçiş oldu. Ekonomi gazetesinden Yener Karadeniz'in haberine göre bu alanda birçok sektörde birbiri ardına yeni oluşumlar hayata geçerken artan tüketici talebi söz konusu alanda büyümeyi geleneksel kanalların 2-3 katına ulaştırdı.
Türkiye’de cep telefonundan bilgisayara kıyafetten otomobile kadar birçok alanda faaliyet gösteren yenileme pazarı aktörleri, geride bıraktığımız yıl 2-3 kat büyüme gerçekleştirdiklerini, bu yıl ise söz konusu oranların katlanarak artmasını beklediklerini söyledi. Gelişme, sıfır ürün satan oyuncuların da iştahını kabarttı. Tüketici elektroniğinden giyim perakendesine kadar birçok alanda faaliyet gösteren Samsung’dan Turkcell’e, Hepsiburada’dan Teknosa’ya Boyner’den Derimod’a kadar birçok marka, yenileme pazarı aktörleri ile işbirliği yapmaya başladı.
Sıfır telefon satışları düşüyor
Yenileme, Türkiye’de ilk olarak cep telefonu pazarında kendini gösterdi. Yılda 10-11 milyon adet cep telefonu satışına sahne olan pazarda son yıllarda artan fiyatlar ve taksit sınırı, sıfır ürün satışlarında düşüşe yol açarken ikinci el satışları hızlandırdı. Gelişme tüm dünyada da benzer şekilde yaşandı. Canalys’nin 2023 yılı ilk çeyrek verilerine göre küresel sıfır cep telefonu satışı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12 düşerek 300 milyon adetin altına geriledi.
Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Lütfi Soylu, yenileme pazarında büyümenin 2-3 kat artarak büyüdüğünü belirterek, “Sıfır ürün satışları düşerken yenilenmiş ürün satışlarına tüketici yönelimi çok ciddi şekilde arttı, bu eğilimin hızlanarak sürmesini bekliyoruz. Bu model dünyanın birçok ülkesinde de hızlı büyüyor. Söz konusu alanda Türkiye’de 20 şirket lisans aldı. Bunların 5-6 tanesi ciddi çıkış sağladı. Telefonun ardından tablet, bilgisayar, akıllı telefon da geldi. Şimdi bunun arkasından enterprise ürünler dediğimiz şirketlerin kullandığı elektronik cihazlar da gelecek. Bu havuz her geçen yıl genişleyecek” dedi.
Otomobilde ikinci elin yüzde 5’ine ulaştı
Yenileme son yıllarda arz sıkıntısının had safhaya ulaştığı otomotiv sektöründe de hızla büyüyen alanlardan biri. Söz konusu alanda İstanbul ve Ankara’da bulunan iki tesisinde yıllık 85 bin araç yenileme kapasitesi ile hizmet veren VavaCars’ın Operasyon Grup Başkanı Taner Timirci, “Geçen yıl 30 bin aracı yenileyerek sahipleri ile buluşturduk. Müşterilerden büyük bir ilgi görüyoruz. Yasal zorunluluk oran 3 ay garantinin yanı sıra araç fiyatının yüzde 1-1,5’i fiyata da 12 ay ve 5 bin km uzatılmış garanti veriyoruz. Pazarda liderliği geçtiğimiz yıl itibari ile ele geçirdik. Bu tür yenilenmiş araç ticareti toplam pazarın yüzde 5’i civarında olsa da talep her geçen yıl katlanarak artıyor” diye konuştu.
Döngüsel mağaza sayısı 25’e çıkıyor
Giyim ve ayakkabı gibi ürünlerde ise yenileme Türkiye’de ilk olarak Nivogo ile başladı. Gebze’de bulunan tesisinde ayda 100 bin ürünü yenileyerek tüketiciler ile buluşturan marka, mağaza sayısını bu yıl sonunda 25’e ulaştıracak. Nivogo, söz konusu markaların stoklarında kullanılamayacak hale gelen ürünlerin yanı sıra tüketicilerden aldığı kullanılmış ürünleri de yenileyerek mağazalarında satışa sunuyor.