İYİ Parti, CHP'nin bu beklenmedik hamlesinin hemen ardından Yüksek Seçim Kurulu'ndan (YSK) seçim vizesi almayı başardı. Cumhurbaşkanı adaylığı ve genel seçim ittifakı konusundaki kararlarını yoğun görüşme trafiğinin ardından hafta sonuna kadar netleştirmesi beklenen muhalefet cephesinde "ortak cumhurbaşkanı adayı" çıkarılması seçeneği ön plana çıktı.

BBC Türkçe, son gelişmelerin ardından, muhalefet bloğunda cumhurbaşkanı adaylığı ve ittifaklar konusundaki olası gelişmeler ve kulislerde konuşulan formülleri derledi.

Muhalefet partileri, Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığı seçimini ilk turda kazanmayı hedeflemesi üzerine 'ortak aday' ihtimalini değerlendiriyor.

Ortak aday ve ilk tur hesabı

Başkanlık sistemine 'Hayır' diyen CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi ve HDP, baştan beri, cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda herkesin kendi adayını çıkarması, ikinci tura çıkan partinin adayının desteklenmesi formülünü dile getiriyordu.

Ancak seçimlere çok kısa süre kalması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ise hedefini, "ilk turda seçimi alma" üzerine kurması nedeniyle, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kalmaması riski bulunduğuna dikkat çekiliyor.

Örneğin, iktidar bloğunun erken seçime gideceğini aylar öncesinden tahmin eden ANAR Araştırma Şirketi Sahibi Uslu, muhalefetin bütün hesaplarını ikinci tur üzerine yapıp, Erdoğan'ın karşısına tek adayla çıkamaması halinde, seçimi Erdoğan'ın alacağı görüşünde.

Bu olasılık nedeniyle muhalefet cephesi önce "ortak aday çıkarmak" için uzlaşma arayacağı, uzlaşma çıkmaması halinde "herkesin ilk turda kendi adayını çıkarması" formülünün gündeme gelebileceği belirtiliyor.

Sıfır baraj ittifakı

Seçim kararı öncesinde İYİ Parti-SP-DP'nin ayrı, CHP'nin küçük sol partilerle ayrı, HDP'nin de kendi bileşenleriyle ayrı ittifak yapması formülü konuşuluyordu.

Ancak, son gelişmelerin ardından, "ortak cumhurbaşkanı adayı" çıkarma formülü ön plana çıktı. Muhalefet bloğu, ortak cumhurbaşkanı adayı üzerinde uzlaşılması halinde, kamuoyu önünde "birlik" görüntüsü yaratmak ve muhalefetin parlamentoda çoğunluğu elde etmesi için "sıfır baraj ittifakı" formülü tartışılıyor.

CHP heyetinin Meral Akşener ile görüşmesinde de bu öneriyi seçeneklerden biri olarak sunduğu belirtiliyor. Bu seçenekte, aralarında HDP'nin de yer aldığı ve 'Hayır' bloğunda bulunan 7 partiyi kapsayan ittifakın parlamentoda çoğunluğu ele geçireceği, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turuna da psikolojik üstünlükle gireleceği hesabı yapılıyor.

HDP'nin ittifaka dahil edilmesi halinde cumhurbaşkanlığı seçiminde Kürt oylarının da alınacağı hesabı yapılıyor.

Bu oluşumun adı olarak da "demokrasi ittifakı" adı ön plana çıkıyor. Ancak İYİ Parti ile HDP'nin yan yana gelmesi bu formülün en büyük açmazını oluşturuyor.

Üzerinde durulan ve yaşama geçmesi daha kolay seçenek olarak ise CHP-İYİ Parti-SP-DP ittifakı gösteriliyor.

İlkeler belirlenecek

SP, CHP ve İYİ Parti Genel başkanları arasında yapılacak görüşmelerin önemli bir ayağını da ittifak ve ortak aday yapılması halinde seçim sonrasında yaşama geçirilecek "ilkeler" üzerindeki uzlaşma arayışı oluşturacak.

Bu çerçevede, ilk turda tek aday üzerinde uzlaşılacaksa, başkan yardımcılarının önceden ilan edilmesi dahil, "parlamenter sisteme dönüş, güçler ayrılığı" gibi temel konularda kamuoyuna verilecek taahhütler, seçimler sonrasında güçbirliği yapan partilerin hükümette nasıl temsil edilecekleri konusunda uzlaşma aranacak.

İlk turda her partinin kendi adayını çıkarması yöntemi üzerinde anlaşma sağlanması halinde de, ikinci tura çıkacak partinin adayına destek ilkeleri ve yine seçim sonrasına dönük taahhütleri içeren bir protokol hazırlanacak.

Abdullah Gül, aday olabilir mi?

Ankara'da yanıtı en çok merak edilen sorulardan biri de 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, muhalefet partilerinden birinin adayı olup olmayacağı.

Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu'nun hafta içinde Gül ile görüşerek, adaylık konusunda teklif götürmesi bekleniyor. Adaylık konusunda şimdiye kadar tavır açıklamayan Abdullah Gül'ün, bir partinin adayı olmaya sıcak bakmadığı iddia ediliyor.

Çoğu yorumcu Gül'ün, "partiler üstü" ortak aday gösterilmesi halinde adaylığa ikna olacağı görüşünde. Gül'ün kararının bu hafta sonuna kadar netleşmesi bekleniyor.

CHP tabanının mesafeli olsa Gül'ün muhafazakar tabandan ve seçimlerde kritik rol oynayacak olan Kürt seçmenden oy alabileceği hesabı yapılıyor.

Muhalefetin ortak adayda uzlaşması halinde öncelikle Gül'ün, bağımsız aday ya da "çatı aday" olması seçeneği muhalefetin önemli seçenekleri arasında yer alıyor. Bu formülün, Akşener'in adaylıktan vazgeçmesi halinde yaşama geçebileceği vurgulanıyor.

Akşener seçeneği

Ortak adaylık halinde ismi gündeme getirilen bir başka isim ise adaylığını ilk ilan eden isim olan Akşener. Özellikle İYİ Partililer, yeni bir ismi kamuoyuna tanıtmaya çalışmak yerine, zaten tanınırlığı yüksek olan Akşener'in ortak aday olmasının avantaj olduğunu savunuyor.

Akşener'in, CHP tabanının da benimseyebileceği belirtilmesine karşın, Kürt seçmenden oy alamayacağı için ortak aday olmasının sıkıntı yaratacağına dikkat çekiliyor.

HDP ne yapacak?

AKP ve MHP'nin CHP ile ittifak yapmaya zorladığı HDP'de her ne kadar eski Eşbaşkan Selahattin Demirtaş'ın cumhurbaşkanı adaylığı ön plana çıkmış olsa da, CHP'nin atacağı adımlar bekleniyor.

Ancak erken seçim kararı nedeniyle HDP'de de muhalefet partilerinin "güç birliği" yapması görüşü savunuluyor.

HDP Eşbaşkanı Pervin Buldan'ın bu yönde çağrı yapabileceği belirtiliyor. HDP, seçim ittifakı ya da ortak aday konusunda denkleme dahil edilmesi halinde görüşmelere kapıyı açık tutuyor.