Rusya'nın 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren ihracat yasağı uyguladığı birçok tarım ürününden en önemlisi olan domates, Türkiye gündeminin en çok tartışılan konularından birine dönüştü. Rusya tarım ve turizmde uyguladığı yasakların birçoğunu kaldırırken domates yasağının sürmesi, en çok Antalya'yı etkiliyor. Antalya Ticaret Borsası, domatesle ilgili son 15 yıllık rakamları derledi. 2002'den itibaren Türkiye ve Antalya'nın Rusya'ya yapılan genel ihracat rakamları ve tarım ürünleri ihracat rakamları arasında domatesin ciddi yer tuttuğu görüldü.

TÜİK verilerinden yararlanılan değerlendirmede, 2002'de Türkiye'nin toplam 36 milyar dolarlık ihracatının yüzde 3'ünü oluşturan 1 milyar 172 milyon doları Rusya'ya yapılırken, bunun da yüzde 8'ini oluşturan 136 milyon dolarlık bölümünü tarım ürünleri oluşturdu. Tarım ürünleri içinde ise yüzde 41'lik oranla 28.7 milyon dolarlık domates ihracatı yapıldı. 2002'den 2015'e kadar Türkiye ve Antalya'nın Rusya'ya ihracatı, her yıl büyük artışlarla devam etti.

Uçak düşürme krizinin yaşandığı 2015 yılına gelindiğinde Türkiye'nin ihracat rakamı 143 milyar dolara yükselirken, Rusya'ya yapılan ihracat ise yüzde 2'lik payla 3.5 milyar dolara çıktı. Bunun yüzde 18'lik oranla 978 milyon dolarını tarım ürünleri oluştururken, Türkiye'nin toplam 365 milyon dolarlık domates ihracatının ise yüzde 71'i, yani 259 milyon doları Rusya'dan elde edildi.

RUSYA'NIN ANTALYA İÇİN ÖNEMİ

Rusya'nın Antalya ihracatındaki yeri ise turizmde olduğu gibi tarım sektöründe de ilk sırada yer alıyordu. 2002'de Antalya'nın toplam 160 milyon dolarlık ihracatının 8.4 milyon doları Rusya'ya yapılırken, yaş meyve sebze ve turunçgiller bu ihracatın 7.3 milyon dolarını oluşturdu. Antalya'dan Rusya'ya yapılan tarım ürünleri ihracatının 3.5 milyon doları domatesten sağlandı. Antalya'nın Rusya'ya toplam ihracatının yanısıra özellikle tarım ürünleri ihracatı her yıl ciddi büyüme gösterdi.

Kentin toplam ihracatı 2013, 2014 ve 2015 yıllarında 1.5 milyar dolar bandına yükselirken, Rusya'ya yapılan toplam ihracat ise 346 milyon dolara kadar çıktı. Antalya'nın 2015 yılındaki 468 milyon dolarlık tarım ürünleri ihracatının yüzde 49'u, yani 228 milyon doları Rusya'ya yapıldı. Antalya'nın 167 milyon dolarlık toplam domates ihracatının 115 milyon dolarlık kısmı ise Rusya'ya gönderildi.

HER 100 DOLARLIK DOMATESİN 70'İ DOLARI RUSYA'DANDI

Türkiye ve Antalya, her 100 dolarlık domates ihracat kazancının 70 dolarını Rusya'ya sattığı domatesten elde etti. 2016 yılı başından itibaren uygulanan ihracat yasağı nedeniyle resmi olarak 2016 ve 2017'nin 4 aylık döneminde Rusya'ya domates ihracatı 'sıfır' olarak kayıtlara geçti.

Diğer yandan, Rusya'nın uyguladığı yasak nedeniyle Antalya'da 2016 yılına göre bu yıl domates ekiminde yüzde 25-30 civarında düşüş gerçekleşti.