Reuters: ‘Merkez Bankası'nın Yedek Akçe Planı Yeniden Devrede’
Türk hükümeti İstanbul’da yenilenen seçimlerin de geride kalmasının ardından Merkez Bankası’nın 46 milyar liralık yedek akçelerini bütçeye aktarma planını yeniden devreye almaya hazırlanıyor.
Haber ajansı Reuters'a göre hükümet resesyonla mücadele amacıyla bazı alanlarda vergi düzenlemelerine gitmeyi planlıyor.
Reuters'a konuşan Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan bir yetkili ve üç farklı kaynak daha Merkez Bankası’nın döviz rezervinden ayrı olan rezervlerin bu yılın ilk beş ayında yüzde 225 oranında artan bütçe açığını kapatmak amacıyla kullanılmasının değerlendirildiğini doğruladı.
Maliye Bakanlığı’nın konuyla ilgili teklifleri birkaç hafta içinde parlamentoya sunması ve tekliflerin yasalaşması bekleniyor.
Merkez Bankası’nın yedek akçelerinin bütçeye aktarılması Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetinin Türkiye’yi resesyondan çıkarmak ve geçtiğimiz yıl Türk Lirası’nın yaşadığı krizin ardından lirayı istikrara kavuşturmak için aldığı alışılmışın dışında bir önlem olarak kayıtlara geçecek.
Reuters, geçen Mayıs ayında Maliye Bakanlığı’nın Merkez Bankası’nın yaklaşık 40 milyar dolarlık rezervini bütçeye aktarma planı üzerinde çalıştığını bildirmiş ancak söz konusu plan daha sonra Merkez Bankası’nın bir başka krize yanıt verebilmesini zorlaştıracağı yönündeki endişeler dahil olmak üzere piyasalarda görülen olumsuz tepki üzerine rafa kaldırılmıştı.
Yedek akçeler Merkez Bankası’nın kanun gereği olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere kardan kenara ayırdığı rezervler. Konuyla ilgili bilgi sahibi olan yetkililerden biri “Yedek akçelerin kullanılması konusundaki teklif hiçbir zaman tamamen masadan kalkmadı. Sadece o dönem için askıya alındı. Bir yasa teklifi kapsamına alınması konusunda bir irade var” diye konuştu.
Türkiye bütçesi bu yılın ilk beş ayında, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Merkez Bankası’nın Ocak ayında 37 milyar lira aktarmasına rağmen 66.5 milyar lira açık verdi.
Hükümet bu yıl 80.6 milyar dolar ya da Türkiye’nin Gayrisafi Yurtiçi Hasılası’na oranla yüzde 1,8 oranında bir açık verilmesi tahmininde bulunuyor. Ekonomistlerde de genel olarak beklenti bu oranın yüzde 3’ten fazla olması yönünde. Ancak Merkez Bankası yedek akçelerinin bütçeye aktarılmasının bu oranı 1 puan aşağı çekmesi mümkün.
Merkez Bankası’nın zor günler için ayırdığı rezervler
Ekonomistler geçen ay yedek akçelerin bütçeye aktarılması planının Merkez Bankası’nın son savunma hattını zayıflatma riskini taşıdığı ve bütçenin de tek sefere mahsus takviyelere bağlı kalmasına yol açacağı uyarısında bulunmuştu. Sabancı Üniversitesi Finans Bölümü Başkanı Özgür Demirtaş, “Bu para zor zamanlar için ayrılan para. Hatalı politikaları devam ettirmek için bu para kullanılmamalı. Çok yanlış. Bu hatadan dönülmeli” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Yeni vergi düzenlemeleri kapıda
Reuters’a konuşan 3 kaynağa göre, değerlendirilen vergi düzenlemeleri arasında yıllık geliri 1 milyon liradan fazla olanlar için yaklaşık yüzde 50 oranında gelir vergisi getirilmesi yer alıyor. Bu kaynaklara göre kurumlar vergisinin de yüzde 22’den yüde 20’ye düşürülmesi değerlendiriliyor.
Haber ajansına konuşan ikinci bir yetkili de “Vergi seviyelerinde olası bir değişiklik hala değerlendiriliyor ancak yılda geliri 1 milyon liranın üzerinde olanlara yönelik olarak gelir vergisini yüzde 50’ye çıkarma seçeneği masada” diye konuştu.
Türk Lirası geçtiğimiz yıl dolar karşısında yüzde 30 oranında, bu yıl da kısmen Merkez Bankası’nın net rezervlerinin azalması konusundaki endişeler sebebiyle şimdiye kadar yüzde 10 oranında değer kaybetti.
2018 yılı sonu itibariyle Merkez Bankası’nın yedek rezervi Merkez Bankası bilanço verilerine göre 27,6 milyar lira civarındaydı. Reuters haber ajansına konuşan üçüncü bir kaynak “Bütçenin desteklenmesi gerektiği bir gerçek” şeklinde konuştu.
Söz konusu kaynak “46 milyar liralık legal rezervin bütçeye aktarılması kısmen bütçenin görünüşünü düzeltecektir. Erdoğan’ın nihai onayının ardından bu miktarı bütçenin içinde göreceğiz” ifadelerini kullandı